नागपूर : ऑरेंज सिटी म्हणून ओळख असणाऱ्या नागपूरची सुंदर आणि प्रशस्त रस्ते ही आणखी एक ओळख. कुठेही पोहोचायचे असेल तर अवघ्या २० मिनिटांत जाता येते, असे दाव्याने सांगितले जायचे; मात्र आता वाढत्या वाहनांच्या गर्दीमुळे ऑरेंज सिटीची ‘जाम सिटी’च्या दिशेने वाटचाल सुरू आहे. २० मिनिटांचा प्रवास आता एक तासावर आला आहे. ‘मटा’ने शहराच्या वेगवेगळ्या भागांत भेट दिली असता या वर्दळीचे चिंताजनक वास्तव समोर आले. यावर उपाय म्हणून सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेकडे नागपूरकरांना वळवावे लागेल, तशी सुलभ व्यवस्थाही उभी करण्याचे आव्हान यंत्रणेपुढे आले. अभियांत्रिकी दोषही दूर करण्याची गरज व्यक्त करण्यात आली.राज्याच्या उपराजधानीचे शहर असणाऱ्या नागपुरात आता ऑटोमोटिव्ह चौक ते मिहान आणि प्रजापतीनगर ते लोकमान्यनगर या ४० किलोमीटरच्या मार्गावर मेट्रो धावत आहे. दर १५ मिनिटांनी मेट्रोसेवा उपलब्ध असल्याने या मार्गावरील रिक्षा वाहतूक कमी झाल्याचे दावेही करण्यात येतात. मात्र, प्रत्येकजण मेट्रोने प्रवास करू शकत नाही. घरापासून मेट्रोपर्यंत पोहोचण्यासाठी आजही परवडणारी फिडर सेवा मिळत नसल्याची खंत नागपूरकर व्यक्त करतात. यापेक्षा खासगी वाहनांनीच प्रवास केलेला बरा, असा तोडगा काढला जातो. यामुळे शहरात वाहनांची संख्या झपाट्याने वाढत असून शहरातील रस्ते अपुरे पडू लागले आहेत.
मेट्रोसह बससेवाही सक्षम हवी-सीताबर्डी, गांधीबाग, पारडी, वाठोडा, छत्रपती चौक, वर्धा मार्ग, चिंचभूवन, जयताळा, अमरावती रोड, घाट रोड, अजनी रोड, रेल्वे स्टेशन रोड, सेंट्रल अव्हेन्यू रोड, मानेवाडा रोड आदी भागात आजही वर्दळ दिसून येते.
-उपराजधानीचे शहर असणाऱ्या नागपूर शहराचा विकास ज्या झपाट्याने होत आहे, त्याच झपाट्याने शहरातील नागरिकांच्या लाइफस्टाइलमध्येही बदल होत आहेत. पूर्वी अनेकांचे खासगी वाहन म्हणून केवळ सायकल होते; मात्र आता दुचाकी आणि चारचाकी वापरणाऱ्यांची संख्या शहरात मोठ्या संख्येने वाढली आहे.
-१९२१मध्ये केवळ १ लाख ४५ हजार लोकसंख्येचे शहर असणाऱ्या नागपुरात आज ३० लाखांपेक्षाही अधिक लोक राहतात.
-नागपुरातील संपूर्ण रस्त्यांची लांबी १ हजार ९०७ किलोमिटर असून महत्त्वाच्या रस्त्यांची लांबी ५०० किलोमिटर आहे.
-नागपूर शहर आणि पूर्व प्रादेशिक परिवहन कार्यालयांतर्गत विविध प्रकारची २० लाख ६ हजार २६६ वाहने शहरात धावत असल्याची नोंद आहे. इतर जिल्ह्यांतील वाहनांची यात भर टाकल्यास या आकडेवारीत वाढ होते.
-रस्त्यांवरील ताण, वर्दळ कमी व्हावी यासाठी उड्डाणपूल, अंडरपास यासारखे विकास प्रकल्प साकारण्यात आले. मात्र, काही ठिकाणी अभियांत्रिकी दोष असल्याने वाहतुकीच्या वेगळ्याच समस्या निर्माण झाल्या आहेत.
-मेट्रोला पुरक असणारी शहर बससेवा सक्षम नसल्यानेही अनेक अडचणी निर्माण झाल्या आहेत. नागरिकांना खासगी वाहन वापरण्याची गरजच पडू नये, अशी व्यवस्था हवी.
-पादचारी मार्गांवर अतिक्रण झाले असल्याने नागरिकांना वाहनांसाठीच्या रस्त्यांवरूनच चालावे लागत आहे. वाहतुकीस अडसर निर्माण करण्याचे हेही एक महत्त्वाचे कारण आहे.शहर करावे लागेल दुमजली
नागपुरातील वाढत्या लोकसंख्येचा अंदाज घेतला असता वाहतुकीचा ताण कमी करण्यासाठी शहराला आणखी उड्डाणपुलांची निर्मिती करीत दुमजली करावे लागेल.
वर्ष : लोकसंख्या (अंदाजित)
२०११ २३ लाख ९८ हजार १६५
२०२१ ३१ लाख ६४ हजार २४८
२०३१ ३५ लाख ४७ हजार २८०
२०४१ ३९ लाख ३० हजार ३३०